Δρ. Μπορούσας στο περιοδικό GO: η στυτική δυσλειτουργία στην ανδρική υπογονιμότητα

Όταν ένα ζευγάρι προσπαθεί να κάνει παιδί για περισσότερο από έναν χρόνο τακτικής σεξουαλικής επαφής και χωρίς προφυλάξεις χωρίς να τα καταφέρνει, τότε θεωρείται ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογονιμότητας. Όταν η υπογονιμότητα οφείλεται στον άνδρα, τότε μιλάμε για ανδρική υπογονιμότητα, για τη διάγνωση της οποίας πρωταρχικό ρόλο παίζει η λήψη του ιστορικού και η κλινική εξέταση του ασθενούς.

Δυστυχώς σήμερα ο ανδρικός παράγοντας είναι υπεύθυνος μέχρι και στο 50% των περιπτώσεων υπογόνιμων ζευγαριών. Κατά συνέπεια τα ζευγάρια που προσπαθούν να αποκτήσουν παιδί, πρέπει, πέρα από το γυναικολογικό έλεγχο που θα υποβληθεί η γυναίκα, να επισκεφθεί και ο άνδρας τον κατάλληλο Ουρολόγο- Ανδρολόγο για να διερευνήσει πιθανό ανδρολογικό πρόβλημα υπογονιμότητας.

Ο Δρ Δημήτριος Μπορούσας, χειρουργός ουρολόγος – ανδρολόγος, εξειδικευμένος στην επανορθωτική ουρολογία & ανδρολογία & Συνιδρυτής της Androclinic Athens εξηγεί πότε πρέπει να απευθυνθεί κάποιος σε ειδικό για την υπογονιμότητα, τι ρόλο παίζει η στυτική δυσλειτουργία, πώς γίνεται η διερεύνηση αυτής και πώς αντιμετωπίζεται με εξατομικευμένα πρωτόκολλα θεραπείας.

Ο ρόλος της στυτικής δυσλειτουργίας στην υπογονιμότητα

Η στυτική δυσλειτουργία αποτελεί μια από τις συχνότερες διαταραχές του ανδρικού πληθυσμού με ποικίλα αίτια ψυχολογικής και σωματικής φύσεως. Τόσο αυτή όσο και η πρόωρη εκσπερμάτιση μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση στη γονιμότητα.

Ως στυτική δυσλειτουργία ορίζουμε την κατάσταση στην οποία ο άνδρας δεν μπορεί να βρεθεί σε στύση ή κι αν βρεθεί, δεν μπορεί να την διατηρήσει για να επιτευχθεί η σεξουαλική επαφή. Για να φτάσει σε σημείο ο γιατρός να διαγνώσει στυτική δυσλειτουργία, είναι σημαντικό η αδυναμία στύσης να μην εμφανίζεται ως μεμονωμένο περιστατικό, αλλά τα συμπτώματα να υπάρχουν για 3 μήνες τουλάχιστον.

Όπως είναι λογικό, η στυτική δυσλειτουργία είναι αλληλένδετη με την ηλικία. Κάτω των 40 ετών το πρόβλημα εκδηλώνεται σε 1 στους 20 άνδρες, ενώ σε ηλικίες γύρω στα 60 έτη προβλήματα έχουν 1 στους 5. Το ποσοστά αυξάνονται με δραματικό ρυθμό αν οι άνδρες έχουν διαβήτη ή αγγειακά προβλήματα.

Τα αίτια της στυτικής δυσλειτουργίας

Στα οργανικά αίτια θα μπορούσαμε να κατονομάσουμε πολλές παθήσεις και καταστάσεις που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την στυτική δυσλειτουργία, όπως πχ. οι διαταραχές ύπνου, η αθηροσκλήρωση, η υπέρταση, η υψηλή χοληστερόλη, ο διαβήτης, η παχυσαρκία, οι καρδιολογικές παθήσεις, η νόσος Peyronie, οι νευρικές βλάβες, κάποιος τραυματισμός στο πέος και η υπερπλασία προστάτη.

Τα τελευταία χρόνια το στρες (ψυχογενής) και οι ψυχολογικές διακυμάνσεις έχουν αντίκτυπο σε πολλές καταστάσεις υγείας. Μία από αυτές είναι και η σεξουαλική μας δραστηριότητα, με την στυτική δυσλειτουργία να κάνει συχνά την εμφάνισή της. Παράλληλα με το άγχος και το στρες, αρνητικά επιδρούν κυρίως η κατάχρηση αλκοόλ, το κάπνισμα, η χρήση ναρκωτικών, οι παρενέργειες φαρμάκων και η κατάθλιψη.

Πώς σχετίζεται η κιρσοκήλη με τη γονιμότητα

Η κιρσοκήλη είναι μια σχετικά συχνή πάθηση που εμφανίζεται στο 11% των ανδρών που δεν έχουν κανένα πρόβλημα και στο 25% των υπογόνιμων ανδρών. Ουσιαστικά πρόκειται για διεύρυνση (κιρσοί) των φλεβών που είναι επιφορτισμένες με την απαγωγή του αίματος από τον όρχι.

Η κιρσοκήλη θεωρείται ενοχοποιητικός παράγοντας για την εμφάνιση υπογονιμότητας στον άνδρα. Παρότι μια υποκλινική κιρσοκήλη μπορεί να μην προκαλέσει πρόβλημα στο σπέρμα, οι πιο σοβαρές μορφές ενοχοποιούνται συχνότερα. Επίσης επειδή η κιρσοκήλη εξελίσσεται συχνά με την πάροδο των ετών, ένας νέος άνδρας με κιρσοκήλη που έχει φυσιολογικό σπέρμα την ώρα της διάγνωσης της κιρσοκήλης, δεν είναι εγγυημένο ούτε ότι η κιρσοκήλη του θα παραμείνει σταθερή ούτε και το σπέρμα του αμετάβλητο.

Ο κάθε άντρας, λοιπόν, που θα διαγνωσθεί με κιρσοκήλη πρέπει να κάνει ένα σπερμοδιάγραμμα για να ελέγξει την ποιότητα του σπέρματος του.

Αν και μπορεί να παρατηρηθούν διάφορες μορφές βλάβης στο σπέρμα ενός άντρα από την κιρσοκήλη, συχνά παρατηρούνται διαταραχές σε όλες τις παραμέτρους του σπέρματος, δηλαδή στον αριθμό, στην κινητικότητα αλλά και στην μορφολογία των σπερματοζωαρίων, με αποτέλεσμα την εμφάνιση της ολιγοασθενοτερατοσπερμίας.

Η σωστή εκτίμηση της πάθησης αυτής είναι απαραίτητη προκειμένου να αποφασιστεί αν καταρχήν χρειάζεται θεραπεία και κατόπιν ποια θα είναι αυτή. Η πιο σύγχρονη τεχνική αποκατάστασης της κιρσοκήλης είναι η χειρουργική αντιμετώπιση με χρήση μικροσκοπίου το οποίο επιτυγχάνει τα χαμηλότερα ποσοστά υποτροπής και τα καλύτερα αποτελέσματα διόρθωσης του σπέρματος.

Ο έλεγχος γονιμότητας

Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να κάνετε είναι να δείτε έναν ειδικό Ουρολόγο ιατρό. Μετά την κλινική εξέταση, θα σας συστήσει πιθανότατα μια ανάλυση σπέρματος (σπερμοδιάγραμμα ), που προσδιορίζει με ακρίβεια αν τα σπερματοζωάρια είναι σε θέση να γονιμοποιήσουν, ενώ παράλληλα δίνει πολλές πληροφορίες για την ποσότητά τους και την μορφολογία τους. Αυτή η εξέταση συνήθως είναι η πρώτη που πραγματοποιείται σε κάθε έλεγχο ανδρικής υπογονιμότητας.

Επόμενο βήμα είναι οι αιματολογικές εξετάσεις για την μέτρηση δεικτών όπως η FSH και LH, ορμόνες που είναι υπεύθυνες για την παραγωγή του σπέρματος και το επίπεδο της τεστοστερόνης. Επίσης, θα πρέπει να διερευνηθεί και ο καθορισμός της τιμής στα λευκά αιμοσφαίρια, καθώς αυτά ευθύνονται για διάφορες λοιμώξεις που μπορούν να βλάψουν το σπέρμα.

Μια πολύ σημαντική απεικονιστική εξέταση είναι το τρίπλεξ οσχέου που ελέγχει τόσο την μορφολογία των όρχεων όσο και τη μελέτη πιθανής κιρσοκήλης.

Βιοψία Όρχεων micro-TESE

Η micro-TESE βιοψία όρχεων (TEsticular Sperm Extraction) είναι μια ειδικής μορφής βιοψία του όρχεως που δίνει λύση στους άνδρες που πάσχουν από αζωοσπερμία. Η micro-TESE βιοψία πραγματοποιείται υποχρεωτικά με τη χρήση μικροσκοπίου με την βοήθεια του οποίου ερευνάται ο όρχις για την αναγνώριση των περιοχών με καλής μορφολογίας σπερματικά σωληνάρια.

Δεδομένου ότι αν υπάρχουν σπερματοζωάρια θα βρίσκονται σε αυτά τα σωληνάρια κι όχι στα κατεστραμμένα, αποφεύγεται η λήψη άχρηστου ορχικού ιστού κι αυξάνονται οι πιθανότητες ανεύρεσης σπερματοζωαρίων.

Ποιες είναι οι ενδεδειγμένες θεραπείες για τη στυτική δυσλειτουργία;

Οι σύγχρονες θεραπείες αντιμετώπισης της στυτικής δυσλειτουργίας είναι πολλές και η εφαρμογή τους -ξεχωριστά ή και συνδυαστικά- θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Φαρμακευτική Αγωγή

Η χρήση της είναι απολύτως ασφαλής και έχει αποδειχθεί αποτελεσματική σε υψηλά ποσοστά.

Κρουστικά κύματα

Τα κρουστικά κύματα μπορούν να βελτιώσουν την στύση σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Η αποτελεσματικότητά τους έγκειται στο ότι θεραπεύουν την αιτία του προβλήματος και όχι το απλό σύμπτωμα.

Πεϊκές Ενέσεις

Οι ενδοπεϊκές ενέσεις είναι μια πολύ αποτελεσματική μορφή θεραπείας της στυτικής δυσλειτουργίας. Περιέχουν ουσίες που επιτυγχάνουν αγγειοδιαστολή, αύξηση της αιματώσεως και πρόκληση στύσης.

Πεϊκές Προθέσεις

Η πεϊκή πρόθεση είναι η χειρουργική και αποτελεσματική λύση για τους ασθενείς με πρόβλημα στυτικής δυσλειτουργίας που δεν αντιμετωπίζεται ικανοποιητικά με κάποια από τις άλλες θεραπείες.

Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι στις μέρες, πολλά από τα προβλήματα υπογονιμότητας ενός άνδρα, λύνονται. Η έγκαιρη αποκατάσταση ενός παθολογικού ανδρικού παράγοντα μπορεί να αυξήσει τα ποσοστά επιτυχίας μιας υποβοηθούμενης τεχνικής γονιμοποίησης μειώνοντας τις ανεπιτυχείς προσπάθειες, ενώ παράλληλα μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες τεκνοποίησης με φυσιολογικό τρόπο.

Ο κατάλληλα εκπαιδευμένος σύγχρονος Ουρολόγος- Ανδρολόγος είναι ο ιατρός που θα φροντίσει να έχετε μια ολοκληρωμένη σεξουαλικά ζωή, αλλά και μια καλή αναπαραγωγική ικανότητα, γεγονός απαραίτητο τόσο για τον εσάς όσο και για την οικογένειά σας!